Ben je het zat om te zien dat je gras dor wordt of je planten geel verkleuren, ondanks dat je regelmatig water geeft? Het probleem ligt vaak niet aan de hoeveelheid water, maar aan een slecht beregeningsplan. In 3 stappen naar een goed beregeningsplan! is precies wat jij nodig hebt om slim en waterzuinig te sproeien. Geen gedoe meer met willekeurige sproeiers, maar een plan zoals professionals dat gebruiken – eenvoudig, duidelijk én effectief. Zelfs als je nog nooit zelf zo’n plan hebt gemaakt, helpen deze drie stappen je om meteen aan de slag te gaan en je tuin gezond én groen te houden. Klaar om te ontdekken hoe je met weinig moeite een waterbesparend en toekomstproof plan maakt? Laten we starten!

Stap 1: Beoordeel je tuin en maak een goede schets

Een goed beregeningsplan begint altijd bij een nauwkeurige beoordeling van je tuin. Dit is de basis waarop je alles verder bouwt. Zonder een duidelijk overzicht van je tuin weet je niet precies waar en hoeveel water nodig is, wat kan leiden tot verspilling of juist te weinig irrigatie.

Waarom een tuin schets maken essentieel is

Een overzichtelijke tuin schets helpt je om je tuin logisch in zones te verdelen. Zo weet je precies welke plekken extra water nodig hebben en waar je besproeiing kunt beperken.

Zo maak je een nauwkeurige tuintekening

• Gebruik eenvoudige tools: pak papier en potlood of gebruik digitale middelen zoals Google Earth of gratis apps zoals GardenPuzzle.
• Teken de totale oppervlakte van je tuin op schaal.
• Verdeel je tuin in duidelijke zones, bijvoorbeeld op basis van:
  • Zon- en schaduwplekken
  • Verschillende bodemsoorten
  • Types planten (gazon, bloemen, struiken, groenten)
• Markeer ook alle vaste elementen zoals paden, terrassen, bomen en hekwerken.

Waterbron, druk en doorstroomsnelheid meten

• Waterbron: noteer waar het water vandaan komt (kraan, regenput, etc.).
• Waterdruk en flow: voer een simpele emmer-test uit; meet hoeveel liter water er in één minuut uit de kraan komt. Dit helpt bij het bepalen van je maximale beregeningscapaciteit.

Let op hellingen, obstakels en bestaande infrastructuur

• Noteer hellingsgraden, want water stroomt anders en dit beïnvloedt je besproeiing.
• Breng alle obstakels in kaart, zoals speeltoestellen of pergola’s, die het water kunnen blokkeren.
• Vergeet niet leidingen, elektra en bestaande irrigatiesystemen mee te nemen in je plan.

Handige checklist en gratis sjabloon

Download onze gratis tuinmapping template om direct aan de slag te gaan. Gebruik de checklist om zeker te zijn dat je niets vergeet:

• Totale oppervlakte gemeten?
• Alle zones ingetekend?
• Waterbron en druk getest?
• Hellingen en obstakels genoteerd?
• Bestaande infrastructuur toegevoegd?

Met deze stappen leg je een sterke basis voor een efficiënt en waterbesparend beregeningsplan.

Stap 2: Bereken de precieze waterbehoefte per zone

Een goed beregeningsplan begint bij het kennen van de exacte waterbehoefte per zone. Dit hangt af van het verschil tussen hoeveel water je planten daadwerkelijk nodig hebben en hoeveel regen (neerslag) er valt. Dit noemen we het ‘neerslagtekort’.

Belangrijk: plantwaterbehoefte versus neerslagtekort

• Plantwaterbehoefte: Hoeveel water je plant verbruikt om gezond te blijven.
• Neerslagtekort: Het deel dat niet door regen wordt aangevuld.

Vind de juiste plantcoëfficiënt (Kc)

Elke plant heeft een eigen Kc-waarde, die aangeeft hoeveel water hij nodig heeft ten opzichte van het gras. Een paar voorbeelden:

Plantensoort	Kc-waarde
Gras	1,0
Bloembed	0,7 – 0,9
Groente	0,8 – 1,1
Haag	0,5 – 0,7

Met deze factoren pas je de basisverdamping aan op je planten.

Eenvoudige ETo opzoeken

ETo (reference evapotranspiration) zegt wat de verdamping is van een standaard grasveld. Gebruik hiervoor online calculators of kijk per provincie in Nederland en België. Zo weet je precies hoeveel water er verdampt in jouw omgeving.

Waterbehoefte eenvoudig berekenen

De formule is makkelijk:

Waterbehoefte (liter) = ETo × Kc × oppervlakte (m²)

Voorbeeld:

• Je gazon (50 m²), ETo in jouw regio is 4 mm/dag, Kc voor gras is 1,0
• Waterbehoefte = 4 × 1,0 × 50 = 200 liter per dag

Voorbeelden per zone

Zone	ETo (mm)	Kc	Oppervlakte	Waterbehoefte (liter/dag)
Gazon	4	1,0	50 m²	200
Bloembed	4	0,8	20 m²	64
Groentetuin	4	1,0	30 m²	120
Haag	4	0,6	15 m²	36

Veiligheidsmarge en efficiëntie

Voeg altijd 10–20% extra toe voor droge periodes. Een efficiëntiecoëfficiënt van 0,8–0,9 houdt rekening met waterverlies door druppels of wind.

Totale waterbehoefte = Waterbehoefte × (1 + marge) / efficiëntie

Handige tool

Download onze gratis waterbehoefte-spreadsheet om dit snel en simpel per zone uit te rekenen. Zo weet je precies hoeveel je systeem moet leveren zonder te verspillen.

Stap 3: Ontwerp het systeem en kies de juiste apparatuur

Nu je weet wat je waterbehoefte is, kun je het irrigatiesysteem gaan ontwerpen en de juiste materialen kiezen.

Soorten beregening

Kies een systeem dat past bij je tuin en planten:

• Druppelirrigatie – ideaal voor borders, struiken en plantenbakken.
• Mikrosproeiers – voor kleinere, precieze besproeiing.
• Pop-up sproeiers – perfect voor grasvelden en grotere oppervlakken.
• Ondergrondse beregening – verspreidt water onder de grond, minder verdamping.

Precipitatiesnelheid en head-to-head dekking

• Precipitatiesnelheid is de hoeveelheid water die een sproeier per uur geeft.
• Gebruik de head-to-head regel: zorg dat sproeiers elkaar overlappen om droge plekken te voorkomen.

Sproeier type	Precipitatiesnelheid (mm/uur)	Toepassing
Druppelirrigatie	2 – 10	Borders, planten
Mikrosproeiers	5 – 15	Klein gebied
Pop-up sproeiers	15 – 25	Grasveld
Ondergronds	10 – 20	Gras & grote planten

Verdeel in logische zones

• Kijk naar max. waterdruk en -debiet per zone.
• Houd zones compact en logisch: bijvoorbeeld alle zonplanten, schaduwplanten apart.
• Gebruik kleppen om zones te bedienen en waterverbruik te controleren.

Basis van leidingdiameter en drukverlies

• Grotere diameter = minder drukverlies.
• Drukverlies tabel (voorbeeld):

Leidingdiameter (mm)	Max stroming (l/min)	Drukverlies (bar/100m)
16	10	1,0
25	25	0,3
32	40	0,15

Plaatsen van componenten

• Kleppen – voor het openen/sluiten van zones.
• Controller – het brein van je systeem (automatisch aansturen).
• Regen- of vorstsensor – voorkomt onnodig besproeien.
• Terugslagklep – voorkomt dat water terugstroomt naar het drinkwater.

Teken het plan

Gebruik gratis software om je ontwerp duidelijk te maken:

• Irriworks
• GardenPuzzle
• SketchUp

Veelgemaakte fouten per zone

Fout	Tip om te voorkomen
Te grote zones maken	Verdeel per plantsoort en waterbehoefte
Oneven dekking	Gebruik head-to-head overlap
Sproeiers mismatchen	Kies sproeiers met vergelijkbare precipitatiesnelheid
Verkeerde leidingmaat	Check drukverlies tabel vooraf

Met dit stappenplan ontwerp je een slim, waterbesparend systeem dat past bij jouw tuin en het Nederlandse klimaat!

Bonus: 7 Veelgemaakte Fouten bij een Beregeningsplan (& Hoe Ze Op te Lossen)

Een goed beregeningsplan maken klinkt simpel, maar er zijn een paar valkuilen waar je voor moet oppassen. Hier zijn de 7 meest voorkomende fouten en hoe je ze voorkomt:

1. Soil Type negeren

Elk bodemtype (zand, klei, leem) heeft andere wateropname en afvoer. Door dit niet mee te nemen, krijgt je tuin te veel of te weinig water.
Tip: Test je bodem en pas de beregening aan op de specifieke grondsoort.

2. Ongelijke dekking van sproeiers

Sproeiers overlappen niet altijd goed, waardoor sommige plekken te nat worden en andere te droog blijven. Dit zorgt voor zonde van water en ongelijke plantengroei.
Tip: Gebruik de “head-to-head” dekking regel: de sproeiers moeten elkaar milieus overlappen voor een gelijkmatige verdeling.

3. Geen regen- of vorstsensor

Als er regen valt of vorst is, wil je niet dat het systeem onnodig blijft sproeien. Veel mensen vergeten een sensor te installeren, wat leidt tot verspild water en eventueel schade.
Tip: Plaats altijd een regen- en vorstsensor in je systeem.

4. Onjuiste berekening van waterbehoefte

De waterbehoefte hangt af van planten, seizoen en weer. Wie dit niet goed berekent, krijgt een inefficiënt systeem.
Tip: Gebruik lokale ETo-data en plantcoëfficiënten (Kc) om je tarieven te bepalen.

5. Verkeerd ontwerp van zones

Te grote zones kunnen problemen geven met waterdruk en inefficiëntie. Te kleine zones zijn juist onpraktisch.
Tip: Verdeel je tuin in logische zones, maximaal passend bij de capaciteit van je waterbron.

6. Onvoldoende aandacht voor leiding- en drukverlies

Te dunne leidingen of te lange afstanden zorgen voor drukverlies en minder goede sproeiprestaties.
Tip: Kies de juiste diameter leidingen en hou rekening met drukverlies in je ontwerp.

7. Geen onderhoudsplan

Een beregeningssysteem moet worden gecontroleerd en onderhouden, anders raakt het verstopt of werkt het minder goed.
Tip: Plan regelmatig controle en reiniging van sproeiers, filters en kleppen.

Met deze tips voorkom je de grootste fouten en zorg je voor een water-efficiënte, betrouwbare beregening die jouw tuin gezond houdt zonder extra kosten of verspilling.

Tip: Download onze handige checklist om deze fouten in jouw plan te vermijden!

Handige tools & handige bronnen voor jouw beregeningsplan

Voor een goed beregeningsplan heb je de juiste hulpmiddelen nodig. Deze tools en bronnen helpen je om snel en precies te werken:

 Gratis beregeningsplan spreadsheet

Met deze gebruiksvriendelijke spreadsheet kun je eenvoudig de waterbehoefte per zone berekenen. Je vult slechts een paar gegevens in (zoals oppervlakte en plantensoort) en de rest rekent het programma voor je uit, inclusief de veiligheidsmarge en efficiëntiefactor.

 Aanbevolen gratis ontwerpsoftware

Software zoals Irriworks, GardenPuzzle of SketchUp helpen je om het systeem netjes uit te tekenen. Met deze programma’s maak je een overzichtelijke indeling van de leidingen, sproeiers en kleppen. Ideaal als je zelf je irrigatiesysteem wilt ontwerpen.

 Waterbehoeftetabellen per plantensoort

Om het waterverbruik per plant precies te bepalen, zijn duidelijke tabellen met waterbehoeften onmisbaar. Hierin vind je bijvoorbeeld de Kc-waarden (plantcoëfficiënten) van gras, bloemen, groenten en struiken die je nodig hebt voor de berekeningen.

 Printbare checklist voor jouw beregeningsplan

Met een overzichtelijke checklist vergeet je nergens aan te denken tijdens het ontwerpen en aanleggen. Van zone-indeling tot waterdruk en van apparatuurkeuze tot valvesturing: alles in één handig document.

Gebruik deze hulpmiddelen om jezelf veel tijd en fouten te besparen, zodat je straks verzekerd bent van een water-efficiënt en betrouwbaar irrigatiesysteem. Voor nog meer praktische tips en tools kun je ook eens kijken op ProToolbox, waar je diverse handige tuin- en beregeningsgereedschappen vindt.

Veelgestelde vragen over het maken van een beregeningsplan

Hoe lang duurt het om een goed beregeningsplan te maken?

Een simpel plan maken voor een gemiddelde tuin kost meestal 2 tot 4 uur, inclusief meten, schetsen en berekenen. Complexere plannen met meerdere zones en speciale systemen vragen natuurlijk wat meer tijd.

Kan ik zelf een beregeningssysteem ontwerpen of heb ik een professional nodig?

Zelf een systeem ontwerpen kan zeker, vooral met de juiste tools en duidelijke richtlijnen. Wil je echter grotere of geavanceerdere installaties, dan is een professional aan te raden om problemen en onnodige kosten te voorkomen.

Wat kost een compleet beregeningssysteem gemiddeld in 2024?

Een standaard tuinberegeningssysteem ligt vaak tussen de €1.000 en €3.000, afhankelijk van grootte, type irrigatie en automatisering. Extra functies zoals slimme controllers, regensensoren of ondergrondse drip systemen verhogen de prijs.

Heb ik een vergunning nodig voor mijn tuinberegening?

In Nederland is voor een normaal beregeningssysteem in de tuin meestal geen vergunning nodig. Let wel op waterbesparing en lokale restricties bij droogteperiodes. Voor grote systemen of commerciële installaties kunnen regels anders zijn.

Meer vragen?

• Hoe kies ik het beste irrigatiesysteem voor mijn tuin?
• Wat is een regen- of vorstsensor en waarom is het handig?
• Hoe plan ik zones voor verschillende planttypes?

Check onze uitgebreide checklist en gratis downloads om meteen aan de slag te gaan met jouw water-efficiënte beregeningsplan.